Tuesday, January 31, 2017

El fin inevitable

A la mitad de nuestra correspondencia ella me dijo que yo había sido su gran amor y que todavía lo era. También me contó que había cantado una canción de amor para mí cuando A y yo estábamos en 1973 con sus padres y ella vino. Su madre le había  fuertemente criticado por cantar esa canción. Yo no me había dado cuenta, más que todo porque siempre me cuesta entender la letra de una canción, también en holandés. Se reía ella cuando le dije eso y agregó que su madre le había criticado en la cocina sin que yo me hubiera podido dar cuenta. 'Además,' le había dicho su madre con indignación, 'estás embarazada!'

A partir de esa confesión de María nuestro contacto tomó un rumbo que, creo, inevitablemente iba a llevarnos al fin de nuestra correspondencia. Ella no quería seguir con una amistad de amigos íntimos sino quería todo o nada. Y yo no quería perderla...

Por fin no había otro remedio que romper nuestra relación y nunca más volví a escribirla y tampoco ella me escribió a mí.

Monday, January 30, 2017

... y las dos últimas cartas


Yo a los 15 años
15 de noviembre 1999
Querida María,
Hoy es el dia de cumpleaños de mi hermano, quien entra en sus 54 años. Me suena como bastante viejo... pero esto significa que yo también ya soy bastante viejo. Siento que hay como una frontera, pasando de los cuarenta a los cincuenta. Que opinas tú?
Como sabes, no es una pregunta que necesitas contestar. Pero si podrías decir: "Tienes razón, Jan Joost, las personas que entran en sus 50 años, como tú, han dejado de ser joven, ya no hay remedio, tendrás que vivir con lo viejo que ya sos."
A través de mi ironía percibes seguramente que, de repente, me siento un poco viejo, un poco estancado, "a la espera" de noticias del ministerio, a la espera de la reapertura de nuestro diálogo (aunque ya se reabrió, estoy "esperando" a que se reabre de una manera más fluida, espontánea -- de mi parte -- y mas rica -- también de mi parte).
Como ves, estoy otra vez escribiendo párrafos cortos, que expresan algo de lo que siento y quiero.
"Va a salir" me dices todo el tiempo y creo que esto sea válido no solo para el subsidio del ministerio sino también para nuestro diálogo.
Ahora te mando estas pocas líneas antes de que llegue la persona de la imprenta. Increíble que ya son las 14,45 hrs! En el momento de leer esto para ti son casi las 11,00 hrs, no cierto?

6 de diciembre 1999
Querida María,
Voy a traducir la primera hoja que acabo de enviarte, que es una copia del diario que tengo acá en mi oficina. La letra dice lo siguiente:
12 de julio 1999
Hace siete meses, el 12 de diciembre 1998, he llamado a Maria.
Esta florcita la corté hace un par de días cuando tuve que meter más plata (dinero) en el parquímetro y veía en el medio del pasto verde esta florcita violeta-azul, acompañada por un par de sus semejantes.
Hoy he enviado una carta por fax a María, igual como (lo hice) los dias anteriores. El 7 de enero hemos comenzado una correspondencia que, milagrosamente rápido, era abierta e intima (familiar, de confianza). La vida es un milagro. 
_______________________
PD: Como dije en el otro post, La primera carta... , pensaba que había botado la correspendendia entre María y yo, pero solamente había botado todas las cartas escritas por ella y yo en forma de hojas imprimidas o escritas a mano. No había botado desde mi archivo en la computadora (el ordenador) las cartas que yo había escrito a máquina (pero sí las cartas escritas con pluma). Un pequeña corrección: conocí a María cuando yo tenía 14 años y ella 12 años, y cuando ella salió de Holanda en el verano yo tenía 15 y ella 13 años.

Sunday, January 29, 2017

Mis hijos sabrán lo que es un 'gierpont'?

El sistema para traversar el río con un traghetto (ferry) de que hablé en el post anterior es un poco distinto en Holanda. En vez de usar los botecitos ligados directamente al traghetto, en forma paralela, en Holanda los tienen conectados a un cable, en forma opuesta. Lo más fácil para explicar como funciona será hacer un dibujo o buscar un dibujo en internet. ... Lo encontré y lo pondré abajo.

Este dibujo lo hace más o menos claro. El principio para mover el traghetto es sencillo. Dependiendo de la posición en que se maniobra el traghetto va de un lado al otro lado del río. Los botecitos sirven para mantener el cable anclado flotando. Hay que tener un poco una visión visual para captarlo y ayuda haberlo visto una vez. He agregado una foto en Holanda de un 'gierpont' como lo llamamos en Holanda. Creo que no haya traducción para 'gierpont'. Podría tratar de explicar su significado, pero a quien le interesa? Dudo de que mis hijos saben lo que es un gierpont.

Por fin, no estoy seguro de que usan el sistema de gierpont en el río Po en Italia. Lo investigaré.

PD: Miré otra vez la foto del traghetto italiano y vi que no tiene nada que ver con el gierpont holandés. Es más bien un puente puesto sobre botecitos. Claro, la palabra 'pont' en 'gierpont' significa puente... Falta explicar lo que significa 'gier'.

Saturday, January 28, 2017

Lungo il fiume Po

Eso no es Holanda sino Italia. En septiembre 2010 Aafke y yo andábamos en bicicleta lungo il fiume Po (de verdad, no sé como se dice 'lungo il fiume' en castellano). Recorrí al google translate y encontré: A lo largo del río Po. 

Otra foto que Aafke sacó mientras andábamos en bici a lo largo del río Po es esta de abajo. Los italianos usan el mismo sistema que en algunos lugares usan los holandeses para traversar el río con una balsa (una zattera), un traghetto (un ferry).
 

Friday, January 27, 2017

La primera carta...

A los 14 años...
6 de enero 1999
Querida María,
Estoy aquí en mi oficina y voy a escribirte una carta para tu cumpleaños. Sería más lindo escribir una carta con lápiz, pero esta computadora ya me ha facilitado mucho el escribir dado de que me permite dejar correr mi pensamiento y ponerlo inmediatamente por escrito en vez de reflexionar largamente sobre qué es lo que quiero decir y después no decir nada porque no me gusta lo que he pensado. Si no estoy contento con lo que acabo a escribir, lo borro simplemente apretando algunos botones.
Te deseo mucha felicidad en este día de tu cumpleaños y en todos los días que sigan. Sabes, cuando yo te pregunté por la fecha de tu cumpleaños me dije: tendría que saberlo porque me acuerdo de tantas cosas que tienen que ver contigo. Por ejemplo, nunca he olvidado la dirección de la casa de tus padres en Mendoza, que antes era también tu casa cuando volviste de mi pueblo a Argentina.
Cuando fue exactamente tu salida de Holanda? En el verano de 1963? Sabes, para mí fue muy dramática tu salida. El día anterior me hice una herida en mi mano rozándome por un muro (posiblemente no me expreso bien, porque esto nunca lo he contado en castellano -- ni en holandés -- y no estoy seguro si uso las palabras justas) y en el momento de la despedida, cuando el auto con toda tu familia se arrancó y empezó a largarse lentamente, tenía el impulso de tomar el parachoques de atrás y dejarme arrastrar por la calle. No lo hice, felizmente -- hubiera sido un gesto demasiado dramático.
Pero así fui yo, en ese entonces: un joven muy emocional, muy dramático, muy 15 años. Ahora, escribiendo esto espontáneamente, debo pensar en mi hijo Jannis que tiene 11 años. Ayer en la cena se puso a llorar, o mejor dicho, estuvo con lágrimas en sus ojos durante toda la cena, porque le daba pena que ese mismo día en la hora del almuerzo había dado una carta para el nuevo año a la mujer donde él y más niños de su escuela van (en vez de volver a la casa). Como Aafke había hecho la carta de una manera muy rápida (ella había sacado una fotocopia de un dibujo de ella y escrito un par de palabras con una letra rápida), Jannis sintió que esta carta no fue hecha con la debida atención. Era inconsolable, se puso muy triste, por fin habló también de su conejillo que casi no podía moverse en su casita porque esta era demasiado chica...
Como te dije, prefiero que me escribes de una forma no coherente si esto te sale más fácilmente (como a mi) y, si puedas, también prefiero que hagas el mínimo de autocensura.
El día siguiente a tu llamada del nuevo año, la primera cosa que hice cuando me desperté, era ver si el libro "Le petit prince" (Principito) se encontraba en nuestra biblioteca. Estaba. Me puse a leerlo y así entendí porque me hablaste de este libro. Es precioso y da mucho para pensar. Comprendo porque tú vuelves a leerlo muy a menudo.
A los 13 años...
Después de haber leído algunas páginas en "Le petit prince" me surgió una idea: voy a contarte algo de mi vida, a partir de mis memorias más lejanas (aunque estas son a veces las más cercanas) hasta el momento actual. Al mismo tiempo pensé: va a ser difícil contártelo por escrito, sería mucho más fácil contártelo por la boca en vez de la "pluma". También pensé: es lindo como idea (proyecto), pero seguramente va a ser frustrante porque en vez de ser una experiencia directa, va a salir en pedazos que nunca logran reflejar lo vivido. Sin embargo, voy a hacer un intento en otra carta.
Me he puesto bastante serio, veo, tal vez a causa del escribir en vez de hablar. Nadie me para sino yo mismo, y ni eso pasa porque sigo escribiendo. Temo que esta primera carta después de tantos años de silencio suena demasiado personal, emocional... que incluso esto te moleste. Por eso quiero enfatizar que ahora, con mis 50 años, aunque sigo siendo bastante emocional y romántico, ya no soy como a los 15 años. Mis emociones apenas han cambiado, pero sí mi manera de vivir con ellas.
Quiero terminar esta carta deseándoles a ti y toda tu familia lo mejor para 1999. Dentro de poco les voy a mandar unas fotos de mi familia y espero que tú hagas lo mismo.  

PD: Pensaba que había botado la correspondencia, pero no es cierto. Encontré la primera carta y hay más cartas.

Wednesday, January 25, 2017

Un amor loco

Caminando en Mendoza a los 24 años.
Es la historia d'un amour fou a los 15 años que puedo contar en pocas palabras aquí, en esta entrada, y que podría contar en cien páginas de una novela corta. Comenzó el día en que vi por primera vez esa piba de 12 años de quien todavía no sabía que era una muchacha argentina de padres croatas. Su nombre era María pero eso tampoco sabía. Lo único que pasó era que me fascinaba esa muchacha que estaba jugando con otras muchachas en una calle a poca distancia de la mía, donde vivía un amigo mío. Después la veía pasar delante de mi casa, con una bolsa grande, haciendo compras para su madre. Mi hermana francesa iba a ser amiga de su hermana mayor Jasenka y María iba a ser mi amiga y después andábamos juntos por las calles de mi pueblo, con la bolsa grande, haciendo compras para la mamá de ella. A veces venía a mi casa, nos sentábamos en mi cuarto sobre mi cama y fue allí donde ella me enseñó dos frases cortas: 'Te quiero' y 'No me olvides.' Las escribió con un lápiz en un papelito, que guardé mucho tiempo, hasta perderlo hace unos veinte años.

La despedida fue dramática para mí, después nunca más quería enamorarme de una muchacha de una manera tan profunda hasta conocer a A a los 19 años. En mi memoria sigue siendo un período muy largo en que no me entregara otra vez de manera profunda a una muchacha, pero eran nada más que cuatro años. La volví a ver a los 24 años, junto con A, cuando estábamos viajando a dedo desde Punta Arenas en el sur de Chile a Argentina, pasando por Río Gallegos, Puerto Madryn, Bahía Blanca, Buenos Aires, donde nos quedábamos un par de días, hasta llegar en tren a Mendoza, donde vivían sus padres. Desde la estación llamé a sus padres (gracias a una guía telefónica que se encontraba en aquellos tiempos en cada estación de trenes), contestó su padre, quien nos invitó al tiro de venir a su casa y quedarnos un par de días. Después de dos días vino ella, mi amour fou a los 15 años, embarazada de, creo, 8 meses. Lo pasamos regio en la casa de sus padres, nos reímos mucho con las historias de su padre sobre sus experiencias en Holanda (donde trabajó un año en la universidad agraria) y todo el ambiente familiar era de un calor humano grande. Nos despedimos de manera normal, no dramática, y todo quedó como un encuentro entrañable, de calor humano y de buena compañía.

Nunca más la volví a ver, pero llegó un día en que otra vez llamé a su padre y que él me contestó con el mismo entusiasmo de siempre y me dio el número de teléfono de ella. Hablamos largo rato, María y yo, y el día siguiente la escribí una carta larga, seguida por muchas cartas más, durante seis meses. Después de ese período intenso intercambiábamos todavía un par de cartas cortas, hasta que decidimos de terminar nuestra correspondencia. También sobre ese intercambio de cartas y su fin abrupto podría escribir una novela de cien páginas. He guardado durante muchos años nuestra correspondencia en una caja en mi oficina hasta botarla a la basura cuando mudé mi oficina de Fondad desde La Haya a mi casa en Amsterdam.

Eso es más o menos la historia de un amor loco. Me inspiró en hacer el vídeo de abajo, en donde no muestro a ella (tengo varias fotos de ella) sino sólo algunos caballos que salieron en la tele y, al final, unos caballos manejados por mí cuando era un joven de 15 años que ya se sintía un hombre. Aquí está, otra vez, el enlace al vídeo: "Reviens vite, mon amour" (Richard Anthony)

"Reviens vite, mon amour"


Mi hijo dio una charla

Mi hijo y yo.

Él tiene ahora 29 años y trabaja en la Universidad de Leuven. Hace poco vi que era el invitado especial en una conferencia para dar una charla.

Creo que los españoles prefieren la palabra conferencia en vez de charla, pero eso me suena un poco pomposa.

Será que charla sea una palabra que usan en Chile, el país donde he aprendido a hablar castellano?

Y ahora el mismo texto, que escribí directamente en castellano (sin recurrir a google), en una traducción de google al inglés. Me parece que google hace un buen trabajo de traductor, casi perfecto, no creen? (no creís?)

My son and I. He is now 29 years old and works at the University of Leuven. I recently saw that he was the special guest at a conference to give a talk.

I think that the Spaniards prefer the word conference instead of talk, but that sounds a bit pompous to me.

Is it ('charla') a word that they use in Chile, the country where I have learned to speak Castilian?

Tuesday, January 24, 2017

Patinar

Hubiera querido patinar así ayer y anteayer. Aafke lo hizo, yo no, por cuidarme después de la pancreatitis. Ojalá habrá otra opurtunidad este invierno...

Abajo está Aafke patinando, ayer o anteayer, eso no recuerdo porque mi sentido de tiempo ha cambiado. Hoy me hicieron una endoscopia o echo scan como lo llaman. La foto de mí patinando es de hace cinco años.


Friday, January 20, 2017

Perry Como y J'entends siffler le train

Más discos EP de mi juventud, fotgrafiados esta mañana, en especial para Myriam que en unas pocas semanas tendrá sus cumpleaños. Me pregunto si ella haya escuchado en su juventus, igual que yo, al Trío de los Paraguayos, Adamo, Rocca Granata, Yves Montand, Edith Piaf, Gilbert Bécaud, Mouloudji, Enrico Macias, Carlos Montoya (no era un buen tocaor de guitarra flamenca pero era famoso y tenía discos), Tova Ben Zvi (se escribe su nombre de otra manera?), Paul Anka, Perry Como, Porgy & Bess de George Gershwin, Malando y su Orquesta de Tango (el tango en Argentina está mucho mejor!), Cliff Richard, Richard Anthony... (twist, twist... J'entends siffler le train, J'irai pleurer sous la pluie).

Voy a hacer una película con música de Richard Anthony.

Escuché a Perry Como (1912-2001) por primera vez por la radio Philips de mis padres en el año 1955, poco antes o después de la muerte de mi padre (1914-1955). En aquel momento yo vivía en Oldenzaal, una ciudad católica cerca de la frontera alemana. Perry Como vivía en los Estados Unidos y era hijo de inmigrantes italianos. De muy joven comenzó ganando unos pocos centavos en una peluquería de Canonsburg, en la que trabajaba cada día al salir de la escuela. Poco después, mientras asistía a la escuela secundaria, comenzó a trabajar en su propia peluquería. Su carrera de artista comenzó actuando en bodas, donde demostraría su capacidad para cantar. Su primer éxito individual lo conseguiría en 1945 con Till the end of time. A partir de entonces alcanzaría la fama con numerosos éxitos como Prisoner of love, en 1946, Chi-Baba, Chi-Baba (My Bambino Go to Sleep), en 1947, Some Enchanted Evening, 1949, If, en 1951 y Wanted, en 1954. A lo largo de una carrera de más de 50 años, Como vendió millones de discos.

Salir al espacio libre

Cada tanto trato de estimular mi vena creativa. Pasando mis días en casa trato de crear condiciones óptimas para que esa vena se abra (abre) y corra (corre) cuando tengo (tenga) la energía necesaria. Una de las cosas que he hecho es dividir parte de mi cuarto de trabajo en dos secciones: una para escribir ficción y otra para escribir no ficción (en neerlandés distinguimos entre 'fictie' y 'non-fictie').

Cuando entro mi cuarto la sección de ficción se encuentra a la derecha, al lado de la grande ventana o sea las dos puertas de cristal de que se puede abrir una. La sección no ficción se encuentra al otro lado, mirando hacia una pared con libros y, sentado detrás del escritorio, a la derecha hacia el jardín, a través de dos otras puertas de cristal.

Escribo esta entrada mirando a la pared blanca (sin ningún libro) que separa mi cuarto de trabajo de el de Aafke. Al otro lado de la pared está el baño en que suelo dormir de vez en cuando cuando no puedo dormir en una de las camas, o simplemente por gusto.

A veces surgen ideas creativas cuando estoy en el baño, justo antes de dormir o poco después de despertarme.

Según yo sepa Aafke nunca ha hecho un dibujo o una acuarela de nuestro baño o de cualquier otro baño en el mundo. Voy a chequear mi archivo de dibujos de ella para ver si tengo razón.

Tenía razón. El dibujo más cercano a uno de un baño es el de arriba. Explica por qué Aafke no dibuja un baño: se siente encerrada en el. Ella prefiere una ducha. Cerrando sus ojos se encuentra en un mundo más amplio. Igual ella prefiere una ventana o puerta abierta o, aún mejor, salir a través de ella al espacio libre.

Thursday, January 19, 2017

Mi coche, mi bici, mi hijo y yo

Debo esta entrada a Jesús, es una respuesta a su comentario al penúltimo post. La escribí ayer y la terminé hoy (agregando un par de cositas).

Lo que mi coche, mi bici y yo tenemos en común es que nos gusta la vida y que me cuido y cuido a mi coche y a mi bicicleta. Tenemos edades distintas, no sé quien de nos tres tendrá la vida más larga, supongo mi bici. No sé cuántos años tiene mi coche ahora. Mi bici data de 1974 o 1975 y yo de 1948.

Lo que los tres no tenemos en común es que mi coche es negro, mi bici de un color poco definido y yo de color de piel y el pelo (que me queda) de color gris, blanco y un poquito (pero muy poquito) de color moreno y, en algunas partes de mi cuerpo de color negro pero no un negro tan profundo como el color de mi coche. Además, ese pelo no brilla mientras el negro de mi coche brilla (gracias al novio de mi hija que lo dio un baño). Otra diferencia es que mi coche tiene 5 sillas, mi bici una y yo ninguna. Parece que podría dar una lista de diferencias sin fin.

Hay una diferencia que quisiera destacar:
Mi coche nunca falla y anda más rápido que yo a pesar de que pesa por lo menos 16 veces más que yo. Mi bici tampoco falla (raras veces tiene un neumático desinflado y lo reparo fácilmente) y pesa mucho menos que yo, calculo por lo menos 5 veces menos.

Una semejanza entre mi bici y yo es que andamos igual de rápido, pero ambos somos mucho menos rápido que mi coche. Mi hijo, sin embargo, anda mucho más rápido que yo.

Para terminar: tengo dos cojones y mi coche ...

PD: es una entrada que da para muchos cambios o agregamientos (es castellano?). Podría continuarla fácilmente o escribirla cada vez de nuevo, pero sin obtener o provocar el encanto de los escritos de Jesús sobre sus visitas al Chanti. Quien que no sabe de qué estoy hablando aconsejo de leer a Jesús Miramón, sus entradas son una maravilla.

Wednesday, January 18, 2017

Los discos de mi juventud

Algunos de los discos EP de mi juventud. Otros, de LP (long play), eran música popular rumana, flamenco, clásica de guitarra, Jacques Brel (o era un poquito más tarde?), Alirio Díaz y Juliam Bream (a ambos guitarristas los he visto dando conciertos, con Alirio Díaz he hablado en la pausa, era un hombre muy modesto, abierto, simpático; Alirio murió hace medio año en Roma.

Los discos EP que se ve en la foto de arriba fueron comprados por mi hermana francesa, el de Philips (tango de Malando) por mi madre, otros por mí y el de Paquita Rico era un regalo de nuestros vecinos cuando volvieron de un viaje a España a comienzos de los sesenta o, tal vez, el mismo año 1960 porque me acuerdo que yo tenía unos 12 años cuando escuché por primera vez el canto de esa dulce voz de Paquita acompañada por el típico sonido de un orquesta español. 

Tuesday, January 17, 2017

Renovar coches y personas

Als van een auto de cilinderkop verbrandt of een ander belangrijk onderdeel verslijt, gaat hij vaak naar de sloperij. Als van een mens de kop van een heup verslijt, zetten ze er een nieuwe kop in. Er is veel werk voor chirurgen die belangrijke onderdelen van mensen vernieuwen, dacht ik vanmorgen op de poli chirurgie, die samen met de bottendokters op één afdeling zit.

When a car burns the cylinder head or another important component wears out, it often goes to the scrap yard. If a man wears the head of a hip, they put a new head on. There is much work for surgeons to renew important parts of people, I thought this morning at the outpatient surgery, which is on one department along with the bones doctors.

Cuando de un coche se quema la cabeza del cilindro u otro componente importante se desgasta, a menudo va a la chatarra. Si un hombre desgasta la cabeza de una cadera, ponen una nueva cabeza. Hay mucho trabajo para los cirujanos para renovar partes importantes de la gente, pensé esta mañana en la cirugía ambulatoria, que está en un departamento junto con los médicos de los huesos.

Los coches en el film de abajo ya encontraron su fin o destino o cementerio temporal:

 

Friday, January 13, 2017

Un cálculo biliar y una infección del páncreas

I was in hospital for a week because of a gallstone attack and an infection of the pancreas (pancreatitis). They will remove my gallbladder soon. In the meantime, I have to gain strength (recover) because I feel pretty weak.

J'étais à l'hôpital pendant une semaine en raison d'une attaque biliaire et d'une infection du pancréas (pancréatite). Ils vont enlever ma vésicule biliaire bientôt. En attendant, je dois gagner de la force (récupérer) parce que je me sens assez faible.

Estuve en el hospital durante una semana debido a un cálculo biliar y una infección del páncreas (pancreatitis). Se quitará mi vesícula biliar pronto. Mientras tanto, tengo que ganar fuerza (recuperar) porque me siento bastante débil.

Lo de arriba son traducciones de google. Durante una semana no pensaba en castellano,  

Mi hermano canadiense me mandó un artículo que aonseja un tratamiento 'natural' en vez de una operación de la vesícula biliar. Alguien de ustedes tiene experiencia con el tratamiento del problema de un cálculo biliar (y pancreatitis)? Mis médicos quieren quitar mi vesícula biliar para prevenir una futura pancreatitis. Estoy escribiendo este post el sábado, mi blog anda con el tiempo de California. Ahora son las 6:59 AM (de la mañana).

Wednesday, January 04, 2017

John Berger y el TNI

Cuando me pidieron a los fines de 1978 de incorporarme al Transnational Institute (TNI), que quedó en una casa grande en frente del Museo Van Gogh, y mejorar su organización, conseguir financiamiento holandés adicional, organizar seminarios internacionales invitando a científicos y políticos como Immanuel Wallerstein, Robert Jungk, Stuart Holland, Ruth First, Sicco Mansholt, James Petras, David Baytelman, Salman Rushdee, Susan George (ella era uno de nosotros, ‘fellows’, como nos llamábamos), Maria da Conceição Tavares y muchos otros pensadores, acepté con gusto. Así empecé a trabajar para el instituto en 1979.

Ya conocí el Transnational Institute (TNI) poco después de su instalación en esa casa grande de cinco pisos en el Paulus Potterstraat 20 en Amsterdam, gracias a su conferencia en 1974 sobre el Chile después del golpe militar y gracias a ese director pakistaní con sonrisa ancha y buen sentido de humor y vestido de bata de baño azul (o era blanco?) y sandalias, que me abrió la puerta esa mañana de otoño (era otoño?) cuando pisé por primera vez el edificio.

Los primeros días de mi trabajo en el instituto dediqué a leer los archivos de la multitud de proyectos en camino, en plan o en sueño, y podría contar historias divertidas e interesantes sobre lo que encontré. Pero ahora quisiera compartir sólo mis notas sobre John Berger y sus expectativas, planes y deseos.

Arriba se ve parte de mis notas, en inglés. (En el instituto trabajábamos en tres idiomas: inglés, holandés y castellano, aunque el último idioma era sólo para las conversaciones personales). No voy a traducir lo que dicen mis notas, que son más bien citas de escritos de John Berger. Diré algo sobre ellas en un próximo post.

En la foto se ve a John Berger, Isabel Morel, Aafke y yo (con una sonrisa beata). Poco después o antes yo tocaba una tarantas en mi Ramírez de 1982 e Isabel cantaba la canción Cuatro Muleross y otras canciones españolas. Isabel canta muy bien. Ella es la viuda de Orlando Letelier y Orlando era el director del TNI cuando el régimen chileno lo mató en pleno centro de Washington con una bomba debajo de su coche el 21 de septiembre 1976. Vi a Orlando cuatro veces ese mismo año 1976 y en esos encuentros se desarrolló una amistad entre él y yo, y después de su asesinato entre Isabel y Aafke y yo… pero eso es otra historia.

PS: Para que haya un poco de música de mi guitarra aquí una grabación de cuando mis hijos eran muy pequeños, arrancando con una canción improvisada con respecto a la música (era dificilísimo tocar una "guitarra" pequeña de juguete) y la letra, seguida por otra canción improvisada de letra (igual que en la primera "canción" improvisaba en el momento mismo de cantar, que no es tan fácil) y de melodía (pero esta vez la música era más fácil, por tocar una guitarra de verdad): La guitarra (2)

_______________

Lo de arriba escribí hace seis años en este blog y lo publiqué en el siguiente post: John Berger e Isabel.

Tuesday, January 03, 2017

Falleció John Berger

Murió John Berger, quien era colega mío en el Transnational Institute (1979-86) en Amsterdam. Él no vivía en Amsterdam sino en un pueblo en el campo francés. Me acuerdo vividamente, como si fuera ayer, que nos leyó una noche de su novela en progreso, Pig Earth. Estaba de pie junto a la chimenea, tenía un rostro dramático, buscaba apoyo, y le dijimos que era muy bueno lo que él nos leyó, pero él siguió inseguro o esa es la impresión que me dio esa noche.
Tal vez él era siempre un poco inseguro, no lo sé.


También recuerdo ese otro momento en que toqué la guitarra para los fellows del Transnational Institue mientras él se sentaba a mis pies - ve la foto de arriba.

Hay muchos artículos sobre John B y también hay muchos vídeos en youtube, como p.e. estos:

John Berger or The Art of Looking (2016) 
John Berger About Time 
John Berger interview - Newsnight.2011.05.27